Straszne wspomnienia?

Bywa, że siedzę przy biurku i odczuwam lęk – może być to ten z przeszłości. Kiedyś lęki były u mnie ciemne. Coś strasznego kryło się za nimi. Trudno było powiedzieć dokładnie co. I tak nie chciałem się do nich zbliżyć.

Czasami jest to metoda, wrzucanie niechcianych wątków przeszłości do dębowej szafy, dobrze zamkniętej, dla bezpieczeństwa może zabitej gwoździami. Z tym że trzeba wtedy uważać, żeby nikt inny się do niej nie zbliżył, bo może próbować ją otworzyć, to coś uwolnić, jakieś bezgłowe zjawy. Mnie ta metoda z szafą nie do końca pomogła. No i w sumie – to chyba dobrze.

Teraz wiem – to, co gryzie mnie czasami od środka, to nie jakieś niepojęte mrówki – lecz lęki. To złe przeżycia – teraz przywoływane. Zbyt dobrze są utrwalone i czasami nadchodzą – trudno się wtedy z nich otrząsnąć. Lęk – czyli emocja – potrafi nieźle zamieszać w głowie. Trudniej mi się oddycha, nie umiem znaleźć sobie miejsca,  najchętniej zaszyłbym się gdzieś w kąt albo schował w świat gier lub seriali.

Dlaczego wspomnienia  – te z lękami  – potrafią być tak ciemne i straszne? Może dlatego, że nie widzimy ich kontekstu, nie wiemy, skąd się biorą, albo nie chcemy tam wracać. Czasami dlatego, że wydaje nam się, że nie mamy wpływu na to, co było wtedy, bo leży to w nieosiągalnej już przeszłości. Poza tym, to przywoływanie tego wzbudza ból.

Bywa, że wpadam w dziwny stan, jakby to znowu było wtedy. Czasami jest to tylko moje pospinane ciało, poskręcane śrubami wspomnień. "Czy to ono ma je w pamięci – a nie moja głowa?"  – zadaję sobie pytanie. Nie mam jak przed tym uciec – bo jak – tu nawet nie wiadomo przed czym.

Teraz spoglądam na to z innej strony. Marszczę nie całkiem już gładkie czoło i mruczę pod nosem – „To amygdala przecież i ileś tam skojarzeń”. „To znaczy, często boję się przeszłości” – dotarło do mnie kiedyś – do tak zwanego racjonalnego myślenia.

Na koniec chodzi bowiem o działanie amygdali. Ona wie sprytnie, jak wywołać fizyczne efekty emocji. Z tym że nie do końca musi wiedzieć, czy ma to sens, to co akurat robi.

„Moja przeszłość była straszna” – myślałem sobie latami. Był czas, że bałem się komukolwiek wspomnieć o niej, choćby sobie samemu, teraz mogę opowiadać do woli. A jeśli nie całkiem swobodnie przed każdym, to nie ma co porównywać z tym, jak to było kiedyś. Nadałem "Strasznemu" imię --"lęk z przeszłości", mam nad nim teraz jakąś władzę. Może dlatego jakoś się zrelatywizowało – i przestało mnie ścigać po nocach.

"Straszność" jest relatywna, tym bardziej, gdy dotyczy czyjejś przeszłości, nie swojej. Coś wstrząsającego dla mnie, nie musi być aż takie dla postronnej osoby – bo każdy ma jakiś swój świat. To stwierdzenie jest w sumie trywialne.

Weźmy taki przykład, jak poniżej.

Powiedzmy sobie, że jadę samochodem i słyszę, jak w radiu mówią o wypadku. „Pijany kierowca zderzył się czołowo... W wypadku zginęła matka z dzieckiem...” – wpadają mi do ucha strzępki wypowiedzi. „To na tej właśnie autostradzie” – myślę i automatycznie zwalniam trochę. Po chwili widzę – rzeczywiście – po drugiej stronie drogi policja i jakieś rozbite samochody.

„Tragedia” – przychodzi mi do głowy. Nie zatrzymuję jednak samochodu i nie zaczynam płakać – wypadki zdarzają się przecież. Dziwnie mi się jednak robi, opuszczam więc trochę boczną szybę. I w tym momencie, jakby wciągnięta niewidoczną siłą, a może jakby tylko czekała na to, wpada mi do środka wielka osa. Bzyczy jak zwariowana i wali głową w przednią szybę, by zaraz odbić się od niej jak od trampoliny i kontynuować swój szaleńczy lot – tym razem jednak w moją stronę. Nie boję się wprawdzie tych bestii, chyba że są tak rozjuszone. Na widok takiego miniaturowego meserszmita zadrgała mi przez moment ręka na kierownicy – szybko włącza się jednak automatyczny pilot, mój samozachowawczy instynkt. 

„Zatrzymać się bezpiecznie” – myślę i mam szczęście – bo na horyzoncie pojawia się wysepka do parkowania. Hamuję z piskiem opon, trochę dla dramaturgii może, albo żeby zmylić tego zwierza. Stoję. Żegnam się z osą bez większego żalu i bez celebracji – bo ona najwidoczniej nie lubi mojego zapachu. Po otwarciu drzwi leci precz, warcząc coś tam po swojemu pod nosem.

Następnego dnia ktoś ze znajomych wspomniał ten wypadek samochodowy na autostradzie – już nie wiem z jakiego powodu.

– No tak, tragedia – odpowiedziałem.

– Mówiłem ci już o tym, że mnie tam osa zaatakowała wtedy? O mały włos do rowu nie wjechałem – dodałem.

– Pół godziny ręce mi się jeszcze potem trzęsły – westchnąłem ciężko.

– Co ty nie powiesz – usłyszałem.

To znak, że mogłem zacząć opowiadać.

Ten straszny wypadek samochodowy wyleciałby mi pewnie szybciej z głowy, gdyby nie to spotkanie z latającym przeciwnikiem, w zamkniętym pomieszczeniu. Wypadków mamy wiele na drogach – nie na co dzień jest się atakowanym przez osy.

Chciałem pokazać, że pewne wydarzenia mogą być różnie odbierane, niezależnie od ich zewnętrznej, obiektywnej oceny. Czy to zdarzenie opisane powyżej rzeczywiście miało miejsce  – dokładnie w takiej formie  – to też inna sprawa.

Gdyby się to wydarzyło teraz, to pewnie posiedziałbym chwilę w samochodzie, oddychając parę razy głęboko, po kwadracie -- wiem, że mnie to uspakaja.

Myślę, że każdy z Was coś mniej lub bardziej podobnego przeżył. Ciekaw jestem Waszych wypowiedzi.

Jak już jesteśmy przy podróży, a także dla zmiany nastroju. Jakiś czas temu otrzymałem bardzo miłą pocztówkę z bardzo fajnym znaczkiem. 

To pocztówka:

 

 A to znaczek 😃

 

Jak zwykle, polecam swoją książkę (link na marginesie), gdzie wspominam więcej o amygdali i o swoich metodach walki z lękami.